ความน่าเชื่อถือของระบบและอุปกรณ์

มุมมองเชิงปฏิบัติ ด้วย MTBF, MTTR, และ Cost

การใช้ MTBF อย่างถูกต้อง ในการวัดความน่าเชื่อถือได้ของระบบและอุปกรณ์ การวิเคราะห์จะดูการวิเคราะห์ MTTR และ Cost ไปด้วย

MTBF (Mean Time Between Failures) คือ เวลาที่เฉลี่ยระหว่างความเสียหาย (Failure or not perform function) ที่เกิดขึ้น 2 ครั้งติดต่อกันของอุปกรณ์หรือระบบเดียวกัน

MTTR (Mean time to repair) คือ เวลาเฉลี่ยในการซ่อมทั้งหมดในคาบเวลานั้นๆ

Cost คือ ค่าเฉลี่ยของค่าซ่อมแซมเพื่อให้อุปกรณ์สามารถใช้การได้ในคาบเวลานั้นๆ นอกเหนือจากค่าบำรุงรักษาป้องกัน

ทั้ง MTBF, MTTR และ Cost จะต้องมีค่าต่ำกว่าอุปกรณ์แบรนด์อื่นๆ ซึ่งใช้งานประเภทเดียวกัน

ตัวอย่าง:

• อุปกรณ์เสียซ้ำทุก 10 วัน → MTBF = 10 วัน
• สิ่งสำคัญไม่ใช่ตัวเลข แต่เป็นทิศทาง:
  • MTBF ↑ → Reliability ↑
  • MTBF ↓ → มีปัญหาที่ต้องแก้ไข

วิธีคำนวณ MTBF จากข้อมูลจริงของโรงงาน

ขั้นตอนปฏิบัติ:

1. เก็บ บันทึกการเสีย ของอุปกรณ์ 6 เดือนล่าสุด เช่น ปั๊ม หรือเครื่องจักรอื่น ๆ
2. คำนวณ ชั่วโมงการทำงานทั้งหมด (Total Operating Hours)
   MTBF = Total Operating Hours/ จำนวนครั้งที่เสีย

ตัวอย่าง:

• อุปกรณ์ทำงาน 1,200 ชั่วโมง
• หยุดทำงาน 6 ครั้ง
• MTBF = 1,200 ÷ 6 = 200 ชั่วโมง

การวิเคราะห์นี้เป็นแค่จุดเริ่มต้น

MTBF จะไร้ความหมาย

• ข้อมูล ไม่ครบถ้วน หรือไม่ถูกต้อง เช่น:
  ❌ รายละเอียดการเสียไม่ครบ
  ❌ ความเสียเดิมบันทึกหลายชื่อ (Coding ไม่สอดคล้อง)
  ❌ การเสียเล็ก ๆ ไม่ถูกนับ
  ❌ ชั่วโมงการทำงานไม่ถูกต้อง

    ตัวเลขจะสท้อนความจริง และไม่มีประโยชน์

    MTBF ในทางปฏิบัติ

1. กำหนดรอบ Preventive Maintenance (PM)
   1. ถ้า MTBF = 200 ชั่วโมง → PM ควรทำ 60–70% ของ MTBF → ประมาณ 120–140 ชั่วโมง
2. ระบุอะไหล่สำคัญ (Critical Spare Parts)
   1. ถ้า MTBF = 90 ชั่วโมง และ lead time = 30 วัน → ต้องถือเป็นอะไหล่สำคัญ
3. ประเมินทิศทางประสิทธิภาพอุปกรณ์
   1. MTBF ↑ → ความน่าเชื่อถือเพิ่มขึ้น
   1. MTBF ↓ → ต้องตรวจสอบปัญหา
4. เปรียบเทียบผลระหว่าง Shift / Operator
   1. อุปกรณ์เดียวกัน
      1. Shift 1 → MTBF สูง
      1. Shift 2 → MTBF ต่ำ → อาจเป็นปัญหาผู้ปฏิบัติงาน ไม่ใช่แค่ระบบบำรุงรักษา
5. วัดผลจากการปรับปรุง (Improvement Action)

เปลี่ยน Bearing / เพิ่ม Lubrication / Set Alignment → เปรียบเทียบ MTBF ก่อน-หลัง

ความผิดพลาดที่พบ

“ทำ MTBF แล้วใส่ในรายงาน”

วิธีที่ถูกต้อง

MTBF à ต้องตามด้วยแผนการปรับปรุง (Improvement plan)

ถ้าตัวเลขไม่ตามด้วย Action ปฏิบัติจริง → MTBF จะไม่มีค่า

สรุปสุดท้าย

• MTBF ไม่ใช่แค่ตัวเลข แต่เป็น วิธีคิดเชิงวิศวกรรม
• ถ้าใช้ถูกต้อง →
  • ลดการเสียหาย
  • เพิ่มความน่าเชื่อถือ
  • เข้าใจอุปกรณ์และระบบได้ลึกขึ้ง